Noten uit Supermens

Inleiding

  1. ‘The Definitive Ranking of The Simpsons, Peanuts, and More Old Cartoons From Your Childhood’, TVGuide.com 
  2. Introductie van The Jetsons op Youtube
  3. ‘8 Far-Out ‘Jetsons’ Contraptions That Actually Exist Today’, Entrepreneur.com
  4. Bess, Michael. Make Way for the Superhumans. Icon Books, 2016

Hoofdstuk 1 – Verlangen naar de supermens

  1. ‘Het epos van Gilgamesj: hoe een held mens wordt’, NRC, 5 juli 2019
  2. Grieksegids.nl 
  3. ‘The History of Spider-Man: 1962-1963’, Marvel, 4 mei 2017
  4. Colorsoftherainbow.com 
  5. Yucatantoday.com 
  6. ‘Ghost in the Shell’, 1995
  7. ‘Annegreet van Bergen tipt Frankenstein: adembenemend spannend’, Volkskrant, 12 juli 2019
  8. Historiek.net 
  9. ‘Het ik op zoek naar een metafoor’, De Groene Amsterdammer, 4 oktober 1995
  10. Daugman, J.G. ‘Brain methaphor and brain theory’, 2001 
  11. ‘Voor transhumanisten is de dood een probleem, en problemen kan je oplossen’, De Correspondent, 28 februari 2017 
  12. ‘Geek Power: Steven Levy Revisits Tech Titans, Hackers, Idealists’, Wired, 19 april 2010
  13. Interview Biohacking Impact podcast met Martijn van den Heuvel, 18 juni 2018
  14. ‘Playing God in your basement’, Washington Post, 31 januari 1988 
  15. Waag.org 
  16. Zie onder meer het account Biohackinfo op Instagram
  17. Koops, Bert-Jan (red). De maakbare mens. Bert Bakker, 2019
  18. ‘South Korea’s Plastic Surgery Boom: A Quest To Be ‘Above Normal’’, Huffpost, 18 september 2019
  19. ‘Americans aren’t sold on plastic surgery: Few have had it done, opinions mostly mixed’, Pew Research Centre, 18 oktober 2016

Hoofdstuk 2 – Ahnjili op Tinder

  1. Quantifiedself.com 
  2. Artikelen op Quantifiedself.com: Thomas, Ralph Pethica, Maggie Delano 
  3. Video op Quantifiedself.com
  4. ‘eHealth-monitor 2019 Rapport’, Nictiz en Nivel, 1 november 2019
  5. ‘Over tien jaar vindt bijna de helft van de zorg thuis plaats, verwacht deze ziekenhuisbestuurder’, De Correspondent, 10 augustus 2019 
  6. ‘Oura partners with UCSF to determine if its smart ring can help detect COVID-19 early’, TechCrunch, 24 maart 2020
  7. ‘Hoe een ring NBA-spelers moet beschermen tegen het coronavirus’, Nu.nl, 26 juni 2020
  8. ‘Apps for New Apple Watch Get FDA Clearance – What Does it Mean’, Medtechy, 17 september 2018
  9. ‘Apple watch could have saved man’s life after it alerts him to strange heartbeat’, Independent, 18 mei 2018
  10. Kysos.nl en Luscii.com 
  11. ‘Real life data zorgt voor nieuwe inzichten in de ziekte van Parkinson’, Smarthealth, 18 oktober 2018
  12. ‘De smartwatch in strijd tegen corona: ‘Ziet infectieziekten snel’’, EditieNL, 16 april 2020
  13. ‘Voice Analysis Tech Could Diagnose Disease’, MIT Technology Review, 19 januari 2017 
  14. Mindstrong.com 
  15. ‘Je clicks, swipes en tikgedrag kunnen een depressie voorspellen, zegt deze neurowetenschapper’, Volkskrant, 5 oktober 2018

Hoofdstuk 3 – De vloek van viagra

  1. ‘The great debate: viagra, yes or no’, Chicago Tribune, 21 september 1998 
  2. ‘Nobelprijs voor Geneeskunde voor epo en zuurstofwaarneming’, NRC, 7 oktober 2019
  3. Burgerhout, Wim. ‘De feiten over EPO’, maart 2013
  4. ‘From Velcro to Viagra: 10 products that were invented by accident’, HistoryExtra, 23 juli 2018 
  5. ‘Verkoop illegale viagra populair onder mannen’, Nu.nl, 13 mei 2017
  6. ‘More elderly people being diagnosed with stis such as chlamydia and genital warts’, Independent, 8 december 2016
  7. Center4research.org
  8. ‘Geen adhd, maar wel een pilletje: studenten massaal aan de ritalin’, AD.nl, 5 februari 2020
  9. ‘Ik slikte een maand smartdrugs om beter te werken’, RTL Nieuws, 26 januari 2018
  10. Jellinek.nl 
  11. Barker, Steven. ‘N, N-Dimethyltryptamine (DMT), an Endogenous Hallucinogen: Past, Present, and Future Research to Determine Its Role and Function’ Frontiers in Neuroscience, 6 augustus 2018
  12. ‘Verbod ayahuasca definitief na oordeel Hoge Raad’, Trouw, 1 oktober 2019
  13. ‘Under pressure, Silicon Valley workers turn to LSD microdosing’, Wired, 24 augustus 2016
  14. Bryson, Bill. Het Lichaam. Atlas Contact, 2020
  15. Bitto, Alesandro et al. ‘Transient rapamycin treatment can increase lifespan and healthspan in middle-aged mice’ eLife, 23 augustus 2016
  16. Martin-Motalvo, Alejandro et al. ‘Metformin improves healthspan and lifespan in mice’, Nature Communications, 31 januari 2014
  17. ‘Rewinding the Clock’, Harvard, 22 maart 2018
  18. Clinicaltrials.gov 
  19. Foxo4dri.com
  20. ‘Je moet het maar durven: een ongetest middel injecteren’, Volkskrant, 28 juli 2017
  21. Thefix.com 
  22. Goldman, Bob. Patricia Bush en Ronald Katz. Death in the locker room. Icarus, 1984 
  23. Overigens komen latere vergelijkbare studies op een lager percentage uit, zoals hier: ‘Would they dope? Revisiting the Goldman dilemma’ door James Connor, Jules Woolf en Jason Mazanov. British Journal of Sports Medicine, 23 januari 2013

Hoofdstuk 4 – Malakkar en de zon

  1. ‘I just want to live’: California man pleads with scientists around the world to ‘CRISPR me’, STATnews, 25 september 2019 
  2. Beerdiertjes op Wikipedia
  3. Hashimoto, Takuma et al. ‘Extremotolerant tardigrade genome and improved radiotolerance of human cultured cells by tardigrade-unique protein’, Nature Communications, 20 september 2016 
  4. ‘30.000 genen en wat nu?’, NEMO Kennislink, 7 juli 2004
  5. Genome.gov en Nebula.org
  6. ‘Recombinant DNA: the first report’, The Scientist, 30 september 2006
  7. Jinek, Martin et al. ‘A programmable dual-RNA-guided DNA endonuclease in adaptive bacterial immunity’, Science, 12 augustus 2012
  8. ‘De evolutie in eigen hand’, De Groene Amsterdammer, 16 mei 2016
  9. ‘From Dairy Cultures to Dazzling Technology’, Harvard, 20 oktober 2016
  10. UMCUtrecht.nl 
  11. ‘TIMELINE-Milestones in gene therapy’, Reuters, 27 april 2015
  12. ‘Breakthrough with CRISPR Car T cells’, Lifesciences Journal, mei 2017
  13. Toekomst zorg en genetische modificatie: ‘CRISPR treatment inserted directly into the body for first time’, Nature, 5 maart 2020
  14. ‘A Reckless and Needless Use of Gene Editing on Human Embryos’, The Atlantic, 26 november 2018
  15. ‘Chinese scientist who produced genetically altered babies sentenced to 3 years in jail’, Science Magazine, 30 december 2019
  16. ‘He Jiankui’s Gene-Edited Babies Might Have Enhanced Brains’, Newsweek, 25 februari 2019
  17. JosiahZayner.com 
  18. Genetische defecten bij dikbilkoeien: Animalrights.nl 
  19. Wetgeving in o.a. Scandinavie: Vilt.be

Hoofdstuk 5 – De brommer van Dennie

  1. Mijn interview met Dennie Jager op Youtube, 17 september 2019
  2. UMCUtrecht.nl 
  3. Cybathlon.ethz.ch
  4. ‘Eindelijk weer zelf kunnen staan met een robotpak’, Reformatorisch Dagblad, 1 september 2017
  5. Eksobionics.com
  6. Laevo.nl
  7. ‘Lockheed, Army To Test Exoskeleton In December’, Breaking Defense, 24 mei 2018
  8. ‘Amazon built an electronic vest to improve worker/robot interactions’, TechCrunch, 18 januari 2019
  9. ‘A mind-controlled exoskeleton helped a man with paralysis walk again’, New Scientist, 3 oktober 2019
  10. ‘Oscar: the verdict is in’, IOL, 12 september 2014
  11. FleurJong.nl 
  12. ‘Jason Barnes – amputee drummer’, Touchstone Rehabilitation, 23 april 2018
  13. OpenBionics.com 
  14. Vu, Philip et al. ‘A regenerative peripheral nerve interface allows real-time control of an artificial hand in upper limb amputees’, Science Translational Medicine, 4 maart 2020
  15. ‘Primeur: robothand vervangt geamputeerd exemplaar’, Volkskrant, 4 maart 2020
  16. ‘The entrepreneur behind a revolutionary 3D-printed robotic hand’, The Guardian, 3 mei 2017

Hoofdstuk 6 – Betalen in de Baja

  1. ‘Baja Beach Club verloot vergroting van borsten bij jubileum’, Volkskrant, 28 april 2007
  2. ‘Drankjes tijdens het stappen betalen via chip in arm’, Volkskrant, 4 oktober 2004 
  3. KNO.nl 
  4. ‘Silicon Isn’t Just for Computers. It Can Make a Pretty Good Kidney, Too’, Wired, 10 juni 2017
  5. MyFreestyle.nl 
  6. ‘Deze startup maakt alle diëten overbodig’, Sprout, 6 maart 2020
  7. Piercing Utrecht
  8. ‘Utrechter implanteert ov-chip in hand’, NOS, 13 juli 2017
  9. KevinWarwick.com
  10. Amal.net
  11. Graafstra, Amal. RFID Toys. John Wiley & Sons Inc., 2006
  12. Grindhouse Wetware op Linkedin

Hoofdstuk 7 – Jeroen en de witte jassen

  1. ‘Maar zestig pixels kunnen zien: het is een wereld van verschil voor Jeroen, die eerst blind was’, Volkskrant, 9 februari 2018
  2. ‘Blinde Jeroen Perk (41) wil steeds méér zien’, Meer over Medisch, 2 juli 2020
  3. JensNaumann.green-first.com
  4. ‘Jens kon voor even weer zien, maar is nu alsnog blind. ‘Vooral de sociale interactie met mijn familie mis ik’’, Volkskrant, 3 juni 2019
  5. Mijn interview met Neil Harbisson op Youtube, 6 september 2018 
  6. Cyborgfoundation.com
  7. ‘Moon Ribas: The cyborg dancer who can detect earthquakes’, CNN, 23 oktober 2018
  8. ‘El catalán que va a implantarse un barómetro para predecir el tiempo: “Quiero ser cíborg”’, El Confidencial, 13 augustus 2017
  9. ‘Neil Harbisson: the world’s first cyborg artist’, The Guardian, 6 mei 2014
  10. ‘In 2019, we will leverage technology to create new senses’, Wired, 24 december 2018
  11. ‘Seeing with Your Tongue’, The New Yorker, 8 mei 2017
  12. Wicab.com 
  13. ‘Seeing with Your Tongue’, The New Yorker, 8 mei 2017
  14. NeoSensory.com 
  15. Lezing David Eagleman op TED 2015 
  16. Videreonline.org en ‘Videre: the secretive group on a mission to film human-rights abuses’, Wired, 29 augustus 2013
  17. Mijn interview met Liviu Babitz op Youtube, 6 september 2018 
  18. CyborgNest.net 
  19. ‘Meet the first humans to sense where north is’, The Guardian, 6 januari 2017

Hoofdstuk 8 – Pipo de hond

  1. ‘Sophie Hilbrand en Bas Haring laten onderbuikgevoel los om klonen rationeel onder de loep te nemen’, BNNVARA, 24 oktober 2016
  2. ‘Rotterdams koppel twijfelde lang over laten klonen hond’, RTV Rijnmond, 25 oktober 2016
  3. en.Sooam.com
  4. ‘Baasjes kloonhond: “Het lijkt wel tovenarij”‘, Het Laatste Nieuws, 28 oktober 2016
  5. ‘Genesis 2.0’, 2018
  6. ‘Voor het eerst apen gekloond: ‘Alleen regels kunnen nu nog mensenkloon tegenhouden’’, Volkskrant, 25 januari 2018
  7. ‘Boys from Brazil’, 1978
  8. ‘The Island’, 2005
  9. ‘Mini-orgaantjes voorspellen werking van medicatie bij taaislijmziekte’, Universiteit Utrecht, 15 februari 2019
  10. Hubrecht.eu
  11. ‘Hoe staat het ervoor met de geprinte huizen in Eindhoven?’, ED, 31 december 2018
  12. ‘Trendanalyse Biotechnologie 2016, Regelgeving ontregeld’, COGEM, 14 juni 2016
  13. Hsci.Harvard.edu
  14. Stelarc.org
  15. Organovo.com
  16. Bloedvaten, Longen en Hart: ‘Israëlische wetenschappers 3D-printen miniatuurhart met menselijk weefsel’, De Morgen, 15 april 2019
  17. Transplantatiestichting.nl
  18. ‘A startup cofounded by a 31-year-old just got a step closer to transplanting pig organs into humans’, Business Insider, 10 augustus 2017
  19. Interview met George Church in podcast After On, 3 april 2018
  20. ‘The ethics of experimenting with human brain tissue’, Nature, 25 april 2018
  21. ‘Het kweekschaaltje voorbij’, De Groene Amsterdammer, 16 mei 2018

Hoofdstuk 9 – Het brein van Einstein

  1. Burrel, Brian. Postcards from the Brain Museum. Broadway Books, 2004
  2. ‘The Tragic Story of How Einstein’s Brain Was Stolen and Wasn’t Even Special’, National Geographic, 21 april 2014
  3. Diamond, M.C. et al. ‘On the brain of a scientist: Albert Einstein’, Experimental Neurology, april 1985
  4. ProjectLeven.nl 
  5. ‘Exploding RFID Tags’, MythBusters, 5 september 2007
  6. DutchConnectomeLab.nl
  7. Van den Heuvel, Martijn en Alex Fornito. ‘Brain Networks in Schizophrenia’, Neuropsychology Review, 6 februari 2014
  8. Motzkin, Julian et al. ‘Reduced Prefrontal Connectivity in Psychopathy’, Journal of Neuroscience, 30 november 2011
  9. Nishimoto, Shinji et al. ‘Reconstructing visual experiences from brain activity evoked by natural movies’, Current Biology, 11 oktober 2011
  10. ‘I Used Only My Mind to Fly a Plane Around Seattle’, Wired, 15 november 2016
  11. Neuroprothese.nl
  12. ‘Memory Implants’, MIT Technology Review, 23 april 2013
  13. MayoClinic.org 
  14. Thync.com
  15. Mijn interview met professor Maarten Frens, 18 november 2019
  16. Interview met Elon Musk in podcast Joe Rogan Experience, 7 mei 2020
  17. ‘A quick guide to Elon Musk’s new brain-implant company, Neuralink’, Los Angeles Times, 21 april 2017
  18. ‘Kernel is trying to hack the human brain – but neuroscience has a long way to go’, The Verge, 22 februari 2017
  19. ‘Neuralink and the Brain’s Magical Future’, Wait but Why, 20 april 2017
  20. ‘The Centaur Revolution’, Institute for the Future, 16 april 2018

Hoofdstuk 10 – Einz bevroren in de tijd

  1. Alcor.org 
  2. ‘Frozen child: The youngest person to be cryogenically preserved’, BBC, 15 oktober 2015
  3. ‘L. Stephen Coles dies at 73; studied extreme aging in humans’, Los Angeles Times, 4 december 2014
  4. ‘Report: Jeffrey Epstein Wanted To Freeze Brain, Spread His DNA’, Forbes, 31 juli 2019
  5. ‘Inside the Jail the Night Jeffrey Epstein Died’, The New York Times, 20 november 2019
  6. Biohackersummit.com
  7. ‘Cyborg Wannabes to Hold Hootenanny’, Wired, 8 juni 1997
  8. Alcor.org 
  9. Shaw, David. ‘Cryoethics: seeking life after death’, Bioethics, 23 november 2009
  10. ‘Frozen rabbit brain brought back in ‘near perfect’ condition in cryonics breakthrough’, RT, 10 februari 2016
  11. ‘The False Science of Cryonics’, MIT Technology Review, 15 september 2015

Hoofdstuk 11 – Verdriet van Eugenia

  1. ‘Virtual immortality: Developer preserves personality in AI software breakthrough‘, Express, 12 oktober 2016
  2. ‘Speak, memory’, The Verge, 6 oktober 2016. Een groot deel van het verhaal van Eugenia en Roman is gebaseerd op dit artikel.
  3. ‘Black Mirror’, 2011
  4. ‘Sirius XM Founder: Robot Clones Are Coming Thanks to Digital Media’, AD week, 15 maart 2015
  5. Lifenaut.com
  6. ‘The Story of God’, National Geographic, 2016
  7. Bravenewworld.nl
  8. Carboncopies.org
  9. O’Connel, Mark. To be a machine. Granta books, 2018
  10. Ycombinator.com
  11. Nectome.com
  12. ‘A startup is pitching a mind-uploading service that is “100 percent fatal”’, MIT Technology Review, 13 maart 2018
  13. Replika.ai

Hoofdstuk 12 – De daad van Noveltysin

  1. Post op Reddit door Noveltysin, 11 augustus 2015 
  2. ‘Woman has sex wearing Fitbit – here is what happened’, The Independent, 12 augustus 2015
  3. ‘Fitbit Moves Quickly After Users‘ Sex Stats Exposed’, Forbes, 5 juli 2011
  4. ‘Zo haalden we binnen 2 minuten staatsgeheimen uit een fitness-app’, De Correspondent, 8 juli 2018
  5. ‘Police Use Fitbit Data to Charge 90-Year-Old Man in Stepdaughter’s Killing’, The New York Times, 3 oktober 2018
  6. ‘Facebook Acquires Fitness And Activity Tracking App Moves’, TechCrunch, 4 april 2014
  7. ‘Motion-tracking app Moves said it wouldn’t share your data with Facebook, but it’s going to anyway’, The Verge, 6 mei 2014
  8. ‘Facebook stopt met Hello-, Moves- en tbh-diensten’, Tweakers, 3 juli 2018
  9. ‘All the Ways Facebook Tracks You—and How to Limit It’, Wired, 12 januari 2020
  10. ‘Fitbit to Be Acquired by Google’, Fitbit, 1 november 2019
  11. Zubof, Shoshana. The age of surveillance capitalism. Profile books, 2019
  12. ‘De mens als grondstof’, De Groene Amsterdammer, 20 februari 2019
  13. ‘Your Computer May Know You Have Parkinson’s. Shall It Tell You?’, Stanford Magazine, 6 juli 2018
  14. ‘Your Computer May Know You Have Parkinson’s. Shall It Tell You?’, Stanford Magazine, 6 juli 2018
  15. ‘Gegevens miljoenen Facebookgebruikers misbruikt voor campagne Trump’, NRC, 18 maart 2018
  16. ‘De grote Dataroof’, VPRO Tegenlicht, 27 oktober 2019
  17. ‘A Kid’s DNA Got Him Kicked Out of School in California’, Science Alert, 2 februari 2016
  18. ‘Update: School board approves DNA privacy settlement’, Palo Alto Online, 20 augustus 2018
  19. 23andme.com 
  20. ‘23andMe Is Terrifying, but Not for the Reasons the FDA Thinks’, Scientific American, 27 november 2013 
  21. ‘Genetic testing is an inexact science with real consequences’, Vox, 13 december 2019
  22. Ec.Europa.eu 
  23. O.a. ‘Tem Big Tech: stop data in privékluizen’, NRC, 28 juli 2020 / Shared Data Store van De Waag / Datadividendproject.com

Hoofdstuk 13 – Testikels van apen

  1. Bryson, Bill. Het Lichaam. Atlas Contact, 2020
  2. ‘The True Story of Dr. Voronoff’s Plan to Use Monkey Testicles to Make Us Immortal’, Atlas Obscura, 13 oktober 2015
  3. ‘Seek glands of criminals’, The Pittsburgh Press, 30 november 1930 
  4. Bacon, Francis en Luigi Cornaro. The Art of Living Long. W.F. Butler, 1917
  5. Sens.org
  6. Eha-heales.org
  7. Mijn interview met Aubrey de Grey op Youtube, 16 november 2018
  8. Bioviva-science.com
  9. ‘Liz Parrish Is Patient Zero in Her Own Anti-Aging Experiment’, Discover Magazine, 29 april 2016
  10. ‘DIY injection of US Stem Cell product, video after court loss’, The Niche, juni 2019
  11. ‘This Guy Injected His Dick With Stem Cells to Try to Make It Bigger’, Gizmodo, 27 februari 2018
  12. ‘FDA warns US Stem Cell Clinic of significant deviations’, FDA, 28 augustus 2017
  13. Kanker.nl 
  14. ‘A stem-cell repair system that can regenerate any kind of human tissue’, Kurzweil ai, 6 april 2016
  15. ‘OK Google, can I live forever? Secret Calico lab where tech giant’s aim is to conquer death’, The Telegraph, 28 december 2018
  16. ‘Peter Diamandis – Longevity Escape Velocity’, Life Extension Advocacy Foundation, 6 juni 2017
  17. Kalampouka, Ifigeneia et al. ‘Differing Effects of Younger and Older Human Plasma on C2C12 Myocytes in Vitro’, Frontiers in Physiology, 27 februari 2018
  18. Ambrosiaplasma.com
  19. ‘The founder of a startup that charged $8,000 to fill your veins with young blood says he’s shuttered the company and started a new one’, Business Insider, 15 augustus 2019
  20. ‘Ambrosia is Back to Selling Transfusions of Young People’s Blood’, Futurism, 9 november 2019
  21. Ourworldindata.org
  22. Idem
  23. ‘Science Advances One Funeral at a Time. The Latest Nobel Proves It’, Bloomberg Businessweek, 10 oktober 2017
  24. ‘Steve Jobs: “Death Is Very Likely The Single Best Invention Of Life”’, Forbes, 5 oktober 2011
  25. Beauvoir, Simone de. All Men are Mortal. Little Brown, 1995

Hoofdstuk 14 – Buutmeester van Limburg

  1. ‘Afscheid nemen van carnaval’, KRO De Wandeling, 2 februari 2013 
  2. Parkinsonnet.nl
  3. Deepbrainstimulation.mumc.nl
  4. Leentjens, A.F.G. et al. ‘Manipuleerbare wilsbekwaamheid: een ethisch probleem bij elektrostimulatie van de nucleus subthalamicus voor ernstige ziekte van Parkinson’, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 14 juli 2004
  5. ‘Half miljoen pacemakers blijken kwetsbaar voor hackers’, NRC, 31 augustus 2017
  6. ‘Barnaby Jack Could Hack Your Pacemaker and Make Your Heart Explode’, Vice, 25 juni 2013
  7. ‘Dick Cheney had the wireless disabled on his pacemaker to avoid risk of terrorist tampering’, The Verge, 21 oktober 2013
  8. Ox.ac.uk
  9. Mijn interview met professor Julian Savulescu op Youtube, 4 november 2019
  10. ‘De mensheid perfectioneren, moeten we dat willen?’, Volkskrant, 15 oktober 2016
  11. ‘Verbeterde mensen zijn goed voor de samenleving’, NRC, 30 november 2018
  12. Mozorov, Evgeny. To save everything click here. Ingram, 2014
  13. Sandel, Michael. The Case Against Perfection: Ethics in the Age of Genetic Engineering. Harvard University Press, 2007
  14. Rajanala, Susruthi et al. ‘Selfies—Living in the Era of Filtered Photographs’, JAMA Facial Plastical Surgery, 15 november 2018
  15. ‘Goed, beter, betwist’, Rathenau Instituut, 20 november 2012
  16. Jonas, Hans. Het principe verantwoordelijkheid. IJzer, 2015
  17. Deze geüpgradede mensenrechten heb ik ontleend aan het boek Technology vs. Humanity van Gerd Leonhard.
  18. Naam, Ramez. Nexus. Watkins Media, 2015
  19. ‘Vladimir Putin warns of future sci-fi super-human soldiers more ‘destructive than nuclear bombs’ who feel no fear or pain’, The Sun, 23 oktober 2017
  20. ‘Engineering Humans for War’, The Atlantic, 23 september 2015 
  21. Enriquez, Juan en Steve Gullans. Evolving Ourselves. Portfolio, 2016
  22. Allhoff, Fritz et al. ‘Ethics of Human Enhancement: An Executive Summary’, Science and Engineering Ethics, 17 juni 2011
  23. ‘Techniek zet ethici buitenspel’, Trouw, 23 maart 2013

Hoofdstuk 15 – Voorbij de mens

  1. ‘Lisa Nip: How Can We Engineer The Human Body To Survive On Mars … And Beyond?’, TED Radio Hour, 21 december 2018
  2. ‘Sir Martin Rees: Six ways to infinity… and beyond’, The Independent, 21 april 2013
  3. Liao, Mathew et al. ‘Human Engineering and Climate Change’, Ethics, Policy and the Environment, 2 februari 2012  
  4. Lezing professor Julian Savulescu op TEDx Barcelona 2013
  5. ‘How Engineering the Human Body Could Combat Climate Change’, The Atlantic, 12 maart 2012
  6. Mijn interview met Agi Haines op Youtube, 12 november 2018
  7. AgiHaines.com
  8. Hawking, Stephen. De Antwoorden op de Grote Vragen. Spectrum, 2018
  9. Huxley, J. New Bottles for New Wine. Chatto & Windus, 1957
  10. Britannica.com
  11. Campa, Riccardo. ‘Nietzsche and Transhumanism: A Meta-Analytical Perspective’, Studia Humana, december 2019
  12. ‘Eugenetica in Amerika – Harry Laughlin en nazi-Duitsland’, Jonge Historici, 20 januari 2017 
  13. ‘Eugenetica en de rassenleer in nazi-Duitsland’, NEMO Kennislink, 29 maart 2017
  14. History.com
  15. ‘No death and an enhanced life: Is the future transhuman?’, The Guardian, 6 mei 2018
  16. Szathmáry, Eörs en John Maynard Smith. ‘The major evolutionary transitions’, Nature, 16 maart 1995
  17. ‘Zwermgeesterij’, De Groene Amsterdammer, 16 mei 2018
  18. Van Mensvoort, Koert. Next Nature. Maven, 2019
  19. ‘Epstein wilde vrouwen bevruchten met eigen sperma op een afgelegen ‘babyranch’’, NRC, 1 augustus 2019
  20. Mensenrechten.nl
  21. ‘Why Some Parents Choose to Have a Deaf Baby’, Motherboard, 29 september 2015 
  22. ‘Human enhancement: Is it good for society?’, Science Daily, 11 februari 2019
  23. AnnelienBredenoord.nl/

Hoofdstuk 16 – Epiloog

  1. ‘Een vreemde in een vreemde wereld’, De Groene Amsterdammer, 16 mei 2018
  2. Verbeek, Peter-Paul. De grens van de mens. Lemniscaat, 2015 
  3. ‘I’ve created a monster!‘, Volkskrant, 5 januari 2018
  4. ‘Wat is de mens? Over (biomedische) technologie en ‘mensverbetering’’, Rathenau Instituut, 17 april 2018

Nog meer lezen, kijken en luisteren over de supermens? Hier deelt Peter bij elk hoofdstuk uit het boek drie boeiende tips om je zoektocht naar meer te starten.

Winkelwagen